Scratch: Εργασίες σε Πανελλήνια Συνέδρια (2008 – 2012)

Το προγραμματιστικό περιβάλλον Scratch: Εργασίες σε Πανελλήνια Συνέδρια (2008 – 2012)

Στο παρόν άρθρο καταγράφω τις εργασίες που έχουν δημοσιευθεί στα πρακτικά Πανελληνίων Συνεδρίων της ΕΤΠΕ και της ΠΕΚΑΠ για το προγραμματιστικό περιβάλλον Scratch. Η ανάγκη που το κάνω είναι ότι ναι μεν το Scratch προτείνεται πλέον επίσημα ακόμα και για το μάθημα Τ.Π.Ε. των Δημοτικών Σχολείων με ΕΑΕΠ, στα πλαίσια της θεματικής ενότητας “Προγραμματίζω και Ελέγχω” για τις τάξεις Ε’ και ΣΤ’, αλλά η αξιοποίηση του περιβάλλοντος αυτού από την εκπαιδευτική κοινότητα γίνεται μάλλον με σκοπό οι μαθητές να ευχαριστηθούν και να εντυπωσιαστούν δημιουργώντας σκηνικά και μικρές ιστορίες και όχι με σκοπό τη διερεύνηση του βαθμού στον οποίο οι μαθητές μαθαίνουν προγραμματιστικές έννοιες. Από τη στιγμή λοιπόν που οι εκπαιδευτικοί Πληροφορικής μπήκαμε στα Δημοτικά Σχολεία για τη διδασκαλία των Τ.Π.Ε., ας διδάξουμε και το γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής πιο μεθοδολογικά. Έτσι ήμουν περίεργος να δω τι έχει “παίξει” για το Scratch σε πανελλήνια συνέδρια.

Έκανα αναζήτηση σε όλα τα συνέδρια των παραπάνω δύο Ενώσεων από τότε που πρωτοεμφανίστηκε το Scratch στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα (2008) μέχρι σήμερα. Εντόπισα συνολικά 25 εργασίες, εκ των οποίων 6 σχετίζονται με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, 9 με τη Δευτεροβάθμια (4 με το Γυμνάσιο και 5 με το Λύκειο) και 2 με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Στη λίστα με τις 25 εργασίες έχουν συμπεριληφθεί και αρκετές εργασίες-αναφορές σε εργαστηριακές συνεδρίες. Οι περισσότερες εργασίες αποτελούν προτάσεις διδασκαλίας (διδακτικά σενάρια). Κάποιες στοχεύουν στη διδασκαλία προγραμματιστικών εννοιών, από το Δημοτικό έως και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, και κάποιες αποτελούν διαθεματικές προτάσεις διδασκαλίας ή προσπάθειες αξιοποίησης του περιβάλλοντος Scratch για τη διδασκαλία άλλων γνωστικών αντικειμένων πχ τις ξένες γλώσσες.

Οι εργασίες που προς το παρόν μου φαίνονται πιο ενδιαφέρουσες, διότι διερευνούν την εκμάθηση συγκεκριμένων προγραμματιστικών εννοιών με το Scratch και παρέχουν ικανοποιητική ανάλυση αποτελεσμάτων για τις υπό διερεύνηση έννοιες, είναι οι εξής δύο εργασίες: “Μάθηση προγραμματισμού Η/Υ από εκκολαπτόμενους εκπαιδευτικούς με το Scratch” των Φεσάκη και Σεραφείμ (2009) και “Μάθηση προγραμματισμού Η/Υ από μαθητές Α’ Λυκείου με το Scratch” του Σαρημπαλίδη (2012). Δεν έχει σημασία ότι αναφέρονται στην τριτοβάθμια και στο Λύκειο, αντίστοιχα. Το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος Τ.Π.Ε. των Δημοτικών (τάξεις Ε’ και ΣΤ’) αναφέρει με σαφήνεια συγκεκριμένες προγραμματιστικές έννοιες η εκμάθηση των οποίων είναι προσδοκώμενο μαθησιακό αποτέλεσμα. Επίσης ενδιαφέρουσες είναι και οι εργασίες “Μια διδακτική πρόταση για τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch” των Νικολού και Κόμη (2010) στην οποία προτείνεται μια ακολουθία μαθημάτων για τη διδασκαλία λειτουργιών του περιβάλλοντος Scratch και προγραμματιστικών εννοιών, “Scratch: Έντεκα διαφορετικές κατηγορίες μαθησιακών δραστηριοτήτων” των Κορδάκη και Ψώμου (2012) και “Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση εικονικού κόσμου για τη διδασκαλία προγραμματισμού σε μαθητές Γυμνασίου” των Περουτσέα και Εμβαλωτή (2012) στην οποία εμφανίζεται ένας καινοτόμος συνδυασμός 3Δ εικονικού κόσμου και περιβάλλοντος Scratch.

Συγγραφείς	Τίτλος εργασίας	Πλαίσιο – σύντομη περιγραφή
4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Διδακτική της Πληροφορικής» της ΕΤΠΕ (Πάτρα, 2008)
Φεσάκης, Δημητρακοπούλου, Σεραφείμ, Ζαφειροπούλου, Ντούνη, Τούκα	Γνωριμία με το εκπαιδευτικό περιβάλλον προγραμματισμού Scratch	Εργαστηριακή συνεδρία στην οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το Scratch
1ο Εκπαιδ. Συνέδριο «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» της ΕΤΠΕ (Βόλος, 2009)
Φεσάκης, Σεραφείμ	Μάθηση προγραμματισμού Η/Υ από εκκολαπτόμενους εκπαιδευτικούς με το Scratch	Έρευνα σε φοιτητές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τη χρήση προγραμματιστικών εννοιών κατά τη δημιουργία προγραμμάτων με το Scratch
Μισιρλή, Μιχαλόπουλος	Παιδαγωγικό ψηφιακό υλικό με το Scratch στις φυσικές επιστήμες	Δημιουργία λογισμικού με Scratch με περιεχόμενο από το πεδίο των φυσικών επιστημών για την Προσχολική Εκπαίδευση
5ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Διδακτική της Πληροφορικής» της ΕΤΠΕ (Αθήνα, 2010)
Φεσάκης, Καράκιζα, Γουλή, Γλέζου, Γόγουλου	Εφαρμογές του Scratch στη διδασκαλία της Πληροφορικής	Εργαστηριακή συνεδρία στην οποία παρουσιάστηκαν πέντε διδακτικές παρεμβάσεις αξιοποίησης του Scratch χρήσιμες για τη διδασκαλία προγραμματισμού, για το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο, αντίστοιχα
Χασανίδης, Μπράτιτσης	Σχέδιο μαθήματος για διδασκαλία της δομής «Όσο» και της έννοιας του Ατέρμονος Βρόχου με χρήση του Scratch	Πρόταση διδασκαλίας προγραμματιστικών δομών στη Γ’ Λυκείου
Χασανίδης, Μπράτιτσης	Μαθήματα αλγοριθμικής σκέψης στη Γ’ Λυκείου, με χρήση του Scratch: Μια πρόταση για τη διδασκαλία της δομής επιλογής	Πρόταση διδασκαλίας προγραμματιστικών δομών στη Γ’ Λυκείου και πιλοτική εφαρμογή της
Νικολός, Κόμης	Αποσφαλμάτωση με το Scratch	Πρόταση διδασκαλίας της Πληροφορικής στη Γ’ Γυμνασίου που στοχεύει στην απόκτηση δεξιοτήτων αναζήτησης και διόρθωσης λαθών στο προγραμματιστικό περιβάλλον Scratch
Αράπογλου	Πρόταση εκπαιδευτικού σεναρίου για την παιδαγωγική αξιοποίηση του προγραμματιστικού περιβάλλοντος Scratch. Δημιουργία κόμικς με θέμα: Καθημερινή ζωή και Αλγοριθμική «Η Αλγοριθμική στο Μετρό»	Πρόταση διδασκαλίας προγραμματισμού στη Γ’ Γυμνασίου
Νικολός, Κόμης	Μια διδακτική πρόταση για τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch	Σχεδιασμός μαθημάτων (ενοτήτων) για ένα εργαστηριακό εξαμηνιαίο μάθημα προγραμματισμού στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με βάση το μοντέλο creative learning cycle, υλοποίηση, αξιολόγηση και επανασχεδιασμός με βάση τη μεθοδολογία design-based research
Κοσμοπούλου, Φλώρου, Μπαγιάτη, Χούστης	Ανάπτυξη διαδραστικής εφαρμογής για τη διδασκαλία του προγραμματισμού στο δημοτικό με χρήση του προγράμματος Scratch, βασισμένη σε rubrics αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης	Ανάπτυξη εφαρμογής με το Scratch για τη διδασκαλία βασικών εννοιών προγραμματισμού στη Γ’ Δημοτικού
Κοσμοπούλου, Φλώρου, Μπαγιάτη, Χούστης	Εφαρμογή του διδακτικού μικρόκοσμου Scratch σε μαθητές Γ’ Τάξης Δημοτικού	Ανάπτυξη εφαρμογής με το Scratch για τη διδασκαλία βασικών εννοιών προγραμματισμού στη Γ’ Δημοτικού
Μαυρουδή	Αξιοποίηση του Scratch στο πλαίσιο της εκπόνησης ομαδικών εργασιών στο μάθημα της Πληροφορικής της Γ’ Γυμνασίου	Πρόταση για τη δημιουργία έργου με το Scratch στα πλαίσια του μαθήματος της Πληροφορικής στη Γ’ Γυμνασίου και πιλοτική εφαρμογή
2ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» της ΕΤΠΕ (Πάτρα, 2011)
Νικολός, Μισιρλή, Δαβράζος, Μπακόπουλος, Κόμης	Εξοικείωση με τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch και το ρομποτικό πακέτο Lego WeDo	Εργαστηριακή συνεδρία στην οποία παρουσιάστηκε το Scratch
5ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Καθηγητών Πληροφορικής» της ΠΕΚΑΠ (Ιωάννινα, 2011)
Νικολός, Κόμης	Η δομή επιλογής στη γλώσσα προγραμματισμού Scratch: Μια μελέτη περίπτωσης με μαθητές Γυμνασίου	Πρόταση διδασκαλίας της δομής επιλογής στη Β’ Γυμνασίου
Καψιμάλη, Σάμψων	Πιλοτική μελέτη περίπτωσης αξιοποίησης του εργαλείου Scratch στη σχολική εκπαίδευση	Πρόταση διδασκαλίας προγραμματιστικών δομών στην Α’ Λυκείου με βάση το διδακτικό μοντέλο learning cycle και διερεύνηση των απόψεων των μαθητών για τον προγραμματισμό
6ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Διδακτική της Πληροφορικής» της ΕΤΠΕ (Φλώρινα, 2012)
Σαρημπαλίδης	Μάθηση προγραμματισμού Η/Υ από μαθητές Α’ Λυκείου με το Scratch	Έρευνα για τη χρήση προγραμματιστικών εννοιών και δομικών στοιχείων του Scratch σε μαθητές Α’ Λυκείου
Τάτση, Παπαδάκη	Μαθητές δημοτικού δημιουργούν ψηφιακά παιχνίδια στο Scratch για την ανακύκλωση	Διαθεματικές δημιουργίες έργων Scratch από μαθητές της Δ’ Δημοτικού
Χασανίδης, Ντίνας, Μπράτιτσης, Στάμου, Γκόγκου	Διαθεματική πρόταση διδασκαλίας για το μάθημα ΤΠΕ της ΣΤ’ Δημοτικού με χρήση γλωσσικών δραστηριοτήτων και του περιβάλλοντος Scratch	Διαθεματική πρόταση διδασκαλίας προγραμματισμού για τη ΣΤ’ Δημοτικού και εφαρμογή της
Μαυροχαλυβίδης, Μακρής, Μπέκος	Διδακτική προσέγγιση του αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού με το Scratch	Πρόταση διδασκαλίας εννοιών αντικειμενοστρεφούς προγραμματισμού για τη Β’ Λυκείου
Κορδάκη, Ψώμος	Scratch: Έντεκα διαφορετικές κατηγορίες μαθησιακών δραστηριοτήτων	Εργαστηριακή συνεδρία στην οποία παρουσιάστηκαν έντεκα διαφορετικοί τύποι δραστηριοτήτων για τη διδακτική του προγραμματισμού με το Scratch
Μπράτιτσης, Χασανίδης, Παπαχαραλάμπους, Αρβανιτάκης	Εισαγωγή στο περιβάλλον Scratch: Παραδείγματα διδακτικών δραστηριοτήτων προγραμματισμού για την Αβάθμια και τη Ββάθμια εκπαίδευση	Εργαστηριακή συνεδρία στην οποία παρουσιάστηκε το περιβάλλον του Scratch καθώς και τρεις διαφορετικές δραστηριότητες κατάλληλες για το δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο, αντίστοιχα
6ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Καθηγητών Πληροφορικής» της ΠΕΚΑΠ (Πάτρα, 2012)
Δομουχτσής, Μακρής, Μαυροχαλυβίδης, Μπέκος, Δαλαμήτρα	Σύνθετες εφαρμογές με τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch	Πρόταση διδασκαλίας για την εκμάθηση προγραμματιστικών εννοιών στη Γ’ Γυμνασίου
8ο Πανελλήνιο Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή «Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση» της ΕΤΠΕ (Βόλος, 2012)
Μεδίτσκου, Μπράτιτσης	Η αξιοποίηση των μέσων μεταφοράς πληροφορίας με τη χρήση του λογισμικού Scratch για την εκμάθηση λεξιλογίου της γερμανικής ως Β’ ξένης γλώσσας στη ΣΤ’ τάξη Δημοτικού	Εκπαιδευτική παρέμβαση με αξιοποίηση εφαρμογής Scratch για την παρουσίαση και εκμάθηση λεξιλογίου της γερμανικής γλώσσας ως δεύτερης ξένης γλώσσας στη ΣΤ’ Δημοτικού
Κοροσίδου, Μπράτιτσης	Εφαρμογή του Scratch και χρήση του BeeBot στην τάξη εκμάθησης της Αγγλικής ως ξένης γλώσσας	Εκπαιδευτική παρέμβαση με αξιοποίηση εφαρμογής Scratch για την εξάσκηση επικοινωνιακών δεξιοτήτων μαθητών της Δ’ Δημοτικού στην αγγλική γλώσσα
Περουτσέας, Εμβαλωτής	Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση εικονικού κόσμου για τη διδασκαλία προγραμματισμού σε μαθητές Γυμνασίου	Εμπειρική έρευνα σε μαθητές Γ’ Γυμνασίου για τις δυνατότητες αξιοποίησης του τρισδιάστατου εικονικού κόσμου Second Life στην εκμάθηση του προγραμματισμού στο Scratch
Κορδάκη, Ψώμος	Μαθησιακές δραστηριότητες στο περιβάλλον Scratch: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών	Διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών Πληροφορικής για έντεκα τύπους μαθησιακών δραστηριοτήτων που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο Scratch